16 milyon emekli 2024 yılında ocak ve temmuz aylarında maaş artışları aldı. Artık gözler yine ocak ayına çevrilmiş durumda. Orta Vadeli Program’da (OVP) yıl sonu enflasyonu yüzde 41.5 beklenirken Merkez Bankası’nın varsayımı yüzde 44 oldu.
Buna nazaran emeklilerin artışlarını belirleyen 6 aylık oran yüzde 14-17 ortasında gerçekleşecek. Ayrıyeten refah hissesi ve taban aylık artışı da gündemde.
Taban aylık kaç lira olacak? Nasıl hesaplanacak? İşte tüm soruların karşılıklarını Sabah Gazetesi’den Faruk Fazilet yazdı…
KÖK MAAŞ GERÇEK AYLIK
Emekli maaşı nasıl hesaplanıyor?
Emekli maaşları belirlenirken sigortalıların çalışma hayatları boyunca ödedikleri prim ölçüleri dikkate alınıyor. 1999 öncesi, 1999-2008 ortası ve 2008 sonrası olmak üzere üç periyot farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayılarıyla çarpılarak aylıklar hesaplanıyor.
Kök maaş nedir, nasıl hesaplanıyor?
Kök maaş emeklinin gerçek aylığını belirtiyor. Yani sizin ödediğiniz primlerle hesaplanan aylığınız aslında sizin net maaşınızı daha öteki sözle kök maaşınızı belirliyor. Bu maaşa yüzde 4 oranında her ay ek ödeme eklenip bankaya yatırılıyor.
Taban maaş nasıl uygulanıyor?
Pandemi periyodunda başlayan uygulama en düşük emekli maaşı belirleme olarak gerçekleşiyor. Hükümet en düşük emekli maaşı olarak bir sayı belirliyor. Şu anda uygulanan taban maaş 12.500 TL.
Kök maaşınız bunun altındaysa Hazine tarafından yapılan bir toplumsal ödeme ile aylık taban maaşa tamamlanıyor. Yani çalışma hayatındaki primlerine nazaran kök maaşı 10.000 TL olarak hesaplanan bir emekliye 2.500 TL takviye yapılarak 12.500 TL ödeniyor.
Memur emeklisinde kök maaş var mı?
Kök maaş uygulaması tüm emeklilerde var. Net maaş yararlara nazaran hesaplanıyor ve bunun üzerine yüzde 4 ek ödeme ekleniyor.
Memur emeklileri de öbür emekliler üzere her ay yüzde 4 oranında ek ödeme alıyor. Bunun dışındaki aylıkları kök aylıklarını oluşturuyor. Taban maaş uygulaması ise SSK ve Bağ-Kur emeklileri için geçerli oluyor.
Zamlar hangi maaşa yapılıyor?
Emeklinin kök aylığı artırım için de referans oluyor. Taban maaşa tamamlamak için ödenen toplumsal dayanaklar aylık olmadığı artırımlar da emeklinin gerçek maaşına yapılıyor.
REFAH HİSSESİ GÜNDEMDE
Ocak artırımı yüzde kaç olacak?
Son 6 aylık enflasyon SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin enflasyon artışını oluştururken, memurlar ve memur emeklileri için de fark ödenmesini sağlayacak.
Yıl sonu enflasyon varsayımlarına nazaran 6 aylık enflasyon yüzde 14-17 ortasında çıkıyor. Memur emeklisi için artırım oranı ise yüzde 10-13 ortasında hesaplanıyor.
Refah hissesi nedir? Bu yıl var mı?
Son devirlerde hükümet enflasyon sayıları açıklandıktan sonra emekliler için ek bir artış açıklıyor. Buna refahp hissesi deniliyor.
Bu ocakta da hem memur emeklileri ile SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin artırım oranlarının eşitlenmesi hem de refah hissesi ile yükseltilmesi de gündemde.
Taban maaş değişecek mi?
Son olarak temmuz ayında 10 bin lira olan taban maaş 12.500 TL’ye çıkartılmıştı. Ocak ayında da bu sayının yükseltilmesi kelam konusu.
Çünkü şayet değişiklik olmaz ise tekrar 11 bin TL ve altında kök maaşı olanların sıfır artırım tehlikesiyle karşılaşacağı öngörülüyor. Taban maaşın 15 bin TL olacağı kestirim ediliyor.
Taban maaş artışı emeklilere nasıl yansıyacak?
Taban maaşa yapılacak artış emeklilere yapılan toplumsal ödemeleri de artıracak. Örneğin 10 bin TL kök aylığı olan bir emekliye şuan 12.500 TL ödeniyor.
Taban maaş 15 bin lira olduğunda bu emeklinin evvel kök aylığı yapılan artırım kadar artırılacak. Çıkan sayı 15 bin TL’nin altında ise bu emekliye yine seyyanen ödeme yapılacak.