TÜİK, 2023-2100 yıllarına ait Nüfus Projeksiyonları bültenini yayımladı. Buna nazaran; Türkiye’nin nüfus yapısında son yıllarda meydana gelen değişimler sonucunda ortaya çıkan gereksinim ve TÜİK revizyon siyaseti mucibince 2023 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçları temel alınarak nüfus projeksiyonları yenilendi. Haber bülteninde, doğum, mevt ve göçe ait demografik göstergelerdeki mevcut durumun devam edeceği, artış yahut azalış istikametinde eğilimler de gösterebileceği varsayılarak; ana, düşük ve yüksek olmak üzere 3 farklı senaryoya dayalı nüfus projeksiyonları üretildi. Bir bayanın doğurgan olduğu periyot olan 15-49 yaş kümesinde doğurabileceği ortalama çocuk sayısını gösteren toplam doğurganlık suratındaki düşüş ile milletlerarası göç eğilimindeki değişim, geleceğe yönelik farklı varsayımlara dayalı projeksiyonların üretilmesine neden oldu.
DOĞURGANLIK SURATINDAKİ DÜŞÜŞ
Bir nüfusun sayıca tıpkı kalabilmesi, başka bir sözle yenilenme seviyesinde kalabilmesi için bu nüfusu oluşturan her bir bireyin kendi yerine bir jenerasyon bırakması gerekiyor. Nüfusun artmaya devam etmesi için bayan başına düşen çocuk sayısının en az 2,10 olması gerekiyor. Toplam doğurganlık suratı, 2001 yılında 2,38 iken; 2003 ve 2014 yılları ortasında yenilenme düzeyi olan 2,10 düzeylerinde durağan bir seyir gösterdi. Bu yıldan sonra çok düşüş ile 2023 yılında 1,51’e kadar geriledi. Doğurganlık suratındaki düşüş ile bu hususta geliştirilecek siyasetlerin muhtemel tesirleri de nüfus projeksiyonu hesaplamalarında dikkate alındı.
ANA SENARYODA NÜFUSUN 77 MİLYONUN ALTINA DÜŞMESİ BEKLENİYOR
Demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceğini varsayan ana senaryoya nazaran; 2023 yılında 85 milyon 372 bin 377 kişi olan Türkiye nüfusunun, 2030 yılında 88 milyon 188 bin 221 bireye, 2050 yılında 93 milyon 774 bin 618 bireye ulaşması bekleniyor. Türkiye nüfusunun 2050’li yılların ortasına kadar artması ve sonrasında azalışa geçmesi öngörülürken, 2100 yılında 77 milyonun altına düşmesi bekleniyor. Doğurganlık göstergelerindeki süratli düşüş eğiliminin devam edeceğini varsayan düşük senaryoya nazaran; Türkiye nüfusunun 2044 yılında 89 milyon 959 bin 486 şahısla en yüksek büyüklüğe ulaşacağı kestirim edilirken; 2100 yılında 55 milyonun altına düşmesi bekleniyor. Doğurganlığı artırıcı önlemlerin tesirli olacağını varsayan yüksek senaryoya nazaran de Türkiye nüfusunun 2056 yılında 100 milyonun üzerine çıkması bekleniyor.
65 YAŞ VE ÜZERİNİN ARTMASI BEKLENİYOR
Nüfusun yaş ve cinsiyet yapısındaki değişimi gösteren nüfus piramitleri 2023 ve 2075 yılları için incelendiğinde, doğurganlıktaki değişim, yaşlı nüfustaki artış ile genç ve çalışma çağı nüfusundaki azalış üç senaryoda da görülüyor. Türkiye’de doğuşta beklenen hayat mühleti artmaya ve nüfus yaşlanmaya devam ediyor. Nüfusun yaş yapısının kıymetli bir göstergesi olan ortanca yaş ile yaşlı nüfus olarak tanımlanan 65 ve üzeri yaştakilerin oranının tüm senaryolara nazaran artması bekleniyor. 2023 yılında ortanca yaş 34 iken; 2050 yılında ana senaryoya nazaran 44,8, 2075 yılında 51,5 ve 2100 yılında 52,2 düzeyine ulaşması bekleniyor. 2023 yılı sonuçlarına nazaran; yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı birinci defa yüzde 10’un üzerine çıktı. Ana senaryoya nazaran; yaşlı nüfus oranının 2050 yılında yüzde 23,1, 2075 yılında yüzde 31,7 ve 2100 yılında ise yüzde 33,6 düzeyine ulaşması bekleniyor.
ÇALIŞMA ÇAĞINDAKİ NÜFUS AZALIYOR
2023 yılı sonuçlarına nazaran; çalışma çağında yer alan 15-64 yaş kümesindeki nüfus oranı yüzde 68,3’tür. Ana senaryoya nazaran; çalışma çağındaki nüfus oranının, 2050’de yüzde 61,9, 2075’te yüzde 55,9 ve 2100’de yüzde 54,6 olması bekleniyor. 2023 yılı sonuçlarına nazaran, çocuk nüfus olarak tanımlanan 0-14 yaş kümesindeki nüfus oranı yüzde 21,4. Ana senaryoya nazaran çocuk nüfus oranının, 2050’de yüzde 15,1, 2075’te yüzde 12,4 ve 2100’de yüzde 11,8 olması bekleniyor.
DEMOGRAFİK FIRSAT PENCERESİ KAPANIYOR
Bağımlı nüfus toplamının, çalışma çağı nüfusunun yarısından az olduğu devir, ‘Demografik fırsat penceresi’ olarak nitelendiriliyor. Çocuk nüfus olarak tanımlanan 15 yaş altı nüfusun toplam nüfusun yüzde 30’undan az, yaşlı nüfus olarak tanımlanan 65 yaş üzeri nüfusun ise toplam nüfusun yüzde 15’inden az olduğu devirde demografik fırsat penceresinin açık olduğu bedellendiriliyor. Projeksiyon sonuçları 2030’un birinci yarısında yaşlı nüfus oranının yüzde 15’i aşacağına ve demografik fırsat penceresinin kapanacağına işaret ediyor.