Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Cibuti’de, Türkiye-Afrika Paydaşlığı Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı’nın açılışında konuştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamlarını ve konferansın başarılı geçmesi için dileklerini ileten Fidan, “Genç ve dinamik nüfusu, kaynakları ve giderek büyüyen pazarıyla Afrika’nın kendisini 21. yüzyılda daha büyük bir rol almaya hazırladığına tanıklık ediyoruz.” sözünü kullandı.
Fidan, Afrika’nın tıpkı vakitte terörizm, eşitsizlik, iklim değişikliğinin olumsuz tesirleri, az gelişmiş ve sistemsiz göç üzere çeşitli sınamalardan geçtiğini lisana getirerek, bunların global sınamalar olduğunu belirtti.
“Bunlar Afrika’nın elde ettiği başarılardan daha büyük değil.” diyen Fidan, Afrika’nın meselelerine Afrikalı tahliller unsuruna bağlı kalarak, Türkiye’nin 2000’lerin başında Afrika ülkeleri ile yakın iştirak başlattığını hatırlattı.
Fidan, Türkiye’nin, 2008’den bu yana Afrika Birliğinin stratejik ortağı olduğunu tabir ederek, şunları kaydetti:
“Biz tüm Afrika ülkeleriyle bağlantılarımızı yapılandırılmış, sistematik ve muhtaçlığa uygun bir yaklaşım çerçevesinde iki taraflı olarak geliştirdik. Aynı zamanda Afrika Birliği çerçevesinde çok taraflı ilgilerimizi de güçlendirdik. Bizler, Afrika’nın istikrarına en üst seviye kıymet veriyoruz ve Afrika’nın güvenlik tasalarını çok önemli kıymetlendiriyoruz.”
Sudan’daki çatışmanın ikinci yılına yaklaştığını hatırlatan Fidan, çatışmaların ülke için yıkıcı tesirlere sahip olduğunu anlattı.
Fidan, “Biz, Sudan’ın milletlerarası toplumun dikkatinden kaçmasına müsaade vermemeliyiz ve çabucak bir ateşkes ve kalıcı tahlil elde etmek için birlikte hareket etmeliyiz.” dedi.
Bakan Fidan, Türkiye’nin teröre karşı her vakit çabayı desteklemekte olduğunu, istikrarı güçlendirme, kapasiteyi geliştirme ve inancın tüm kıta boyunca artırılmasına yönelik, mahallî ve bölgesel teşebbüsleri desteklediğinin altını çizdi.
Türkiye’nin, siyasi, ekonomik, toplumsal, güvenlik ve insani imkanlarıyla kıtada ağır formda yatırım yapmaya devam ettiğini kaydeden Fidan, şunları söyledi:
“Güvenlik ve kalkınma ortasında çok güçlü bir korelasyon vardır bu nedenle Türkiye, ticaretimizin artırılması ve kıtayla ekonomik iştiraklerimizin artırılması açısından kapsamlı ve bütüncül bir yaklaşım benimsemekte.”
– Her yıl Afrika ile ticaret hacmi artırılıyor
Bakan Fidan, Türkiye’nin her yıl Afrika ülkeleriyle ticaret hacminin artırıldığına dikkati çekerek, “Ticaret hacmimiz 2023 yılı sonu prestijiyle 35 milyar doları aşmıştır.” diye konuştu.
Türkiye’nin Afrika’daki direkt yatırımlarının toplamının 7 milyar doların üzerinde olduğunu belirten Fidan, ayrıyeten Afrika-Türk halkı ortasında bağlantıların geliştirilmesine değer verildiğini vurguladı.
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Afrika’yı en sık ziyaret eden yabancı başkanlardan biri olduğunu kaydetti. Erdoğan’ın 31 Afrika ülkesine 50’den fazla ziyaret düzenlediğini hatırlatan Fidan, “Afrika’da 44 Türkiye büyükelçiliği bulunmakta. Bizler de Ankara’da 38 Afrika ülkesine mesken sahipliği yapmaktan onur duyuyoruz.” dedi.
“Bizim gayemiz Afrika Birliğiyle çalışmalarımızı genişletmek ve derinleştirmektir.” diyen Fidan, 2021’de üçüncü tepede kabul edilen ortak hareket planını uygulamak için ilgili tüm kuruluşlarla yakın işbirliği içerisinde çalışıldığını belirtti.
– Türkiye, Afrika’nın milletlerarası sistemde hak ettiği pozisyonu elde etmesini destekliyor
Bakan Fidan, Türkiye’nin her vakit Afrika Birliğinin G20 daimi üyesi olmasını desteklediğini söz ederek, 2025’te, Güney Afrika’nın G20 devir başkanlığının, kıtanın global gündemde önceliklerini lisana getirmesi için büyük bir fırsat olacağını söyledi.
“Türkiye, Afrika’nın milletlerarası sistemde hak ettiği pozisyonu elde etmesini güçlü bir biçimde destekliyor. Afrika’nın sesinin duyulmasını destekliyor.” tabirlerini kullanan Fidan, milletlerarası sistemin şu anda eşitsizliklere ve adaletsizliklere tesirli formda cevap veremediğinin altını çizdi.
Fidan, bunun çok büyük bir güvensizlik meselesini ortaya çıkardığını lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Artık dünyanın çok büyük bir modülü için barış, istikrar ve adaleti sağlayamıyor. Milletlerarası sistem, Orta Doğu’da devam eden insani felaketi durduramadı. İsrail hala Filistin halkına karşı soykırım cürümlerine devam ediyor. Bu sonu olmayan atak, daha geniş manada bölgesel istikrarı ve memleketler arası nizamı de tehdit ediyor. İsrail’e karşı zorlayıcı önlemlerin uygulanması gerekir. Bizler de İsrail’e karşı silah ambargosu davetinde bulunan bir teşebbüs başlattık.”
Türkiye’nin, Afrika’nın Filistin davasını destekleme ve İsrail’in durdurulmasında çok kıymetli bir rol oynayabileceğine inandığını söz ederek, “Filistinlilerin yanında duran Afrika ülkelerini takdirle karşılıyoruz.” dedi.
Afrika’nın, dünya sisteminin kıymetli bir sesi olarak, Filistin için gösterilen eforlara katılacağına inandığını söyleyen Fidan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Hepimizin Filistin halkını temin edecek iki devletli tahlil için daha çok çalışmak için ahlaki bir sorumluluğumuz var. Güney Afrika’nın Memleketler arası Adalet Divanına İsrail’in soykırımına karşı müracaatta bulunması bu manada Afrika’dan gelen güçlü bir bildiridir.”
– BM Güvenlik Kurulu reformu
Fidan, BM’yi daha ilgili ve yüzyılın karmaşık sıkıntılarıyla yüzleşmeye uygun hale getirme uğraşlarının sürdürülmesi gerektiğini belirterek, BM Güvenlik Kurulu ıslahatının bu manada kritik kıymete sahip olduğunun altını çizdi.
Bakan Fidan, Türkiye’nin, Afrika’nın BM Güvenlik Kurulunda daha hakkaniyetli ve güçlendirilmiş formda temsil edilmesi isteğine hürmet gösterdiğini lisana getirdi.
BM ve Afrika Birliği ortasında işbirliği ve güçlendirme çalışmalarının değerli olduğunu vurgulayan Fidan, bugünkü konferansın, 2021’den bu yana Türkiye-Afrika iştirakini gözden geçirmek için pahalı bir fırsat olduğunu aktardı.