Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran Merkez Banaksı Para Politikası Kurulu bugün eylül ayı kararını açıklayacak. Yüzde 50 düzeyindeki siyaset faizinde değişiklik beklenmiyor lakin yılın son ayı yahut en geç 2025 birinci çeyreğinde faiz indirimi sürecinin başlaması bekleniyor.
Bankacılık kesimi bu beklentiyi standart TL mevduat faizleriyle fiyatlamaya başladı. Yılın birinci yarısında 3 aydan uzun vadeli mevduatlara yüzde 50’nin üzerinde faiz veren bankacılık dalında artık 3 aydan uzun vadeli mevduatlarda faiz oranları yüzde 32-38 ortasına geriledi.
Uzun vadelinin hissesi çok süratli arttı
Merkez Bankası geçen yıl hazirandan bu yana sonuncusu bu yıl mart ayında olmak üzere yüzde 8,5 politik faizini 4.150 baz puan artırarak yüzde 50 düzeyine çekti. Bu yükseliş hem kredi hem de mevduat faiz oranlarını da hareketlendirdi ve sabit getirili TL yatırımı tekrar vatandaşın ilgisiyle müsabakaya başladı.
Bu yıl hem yüksek faizler hem de borsanın da dalgalı seyri standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki hissesinin yüzde 52’nin üzerine çıkmasını sağladı. Yılın birinci yarısında yatırımcıların en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduatın yanı sıra yüksek faiz oranlarının tesiriyle 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli mevduatlara da ilgi gösterdiği dikkat çekti. O denli ki bu yıl nisan itibariyle yatırımcının yüksek TL mevduat faizinden daha uzun müddet yaralanma talebi ve dezenflasyon sürecinde faizlerin düşüş trendine gireceği beklentisiyle 1 yıla kadar vadeli mevduatın toplam mevduat yatırımları içindeki hissesi 1 yılda neredeyse 5’e katlandı.
Bankalar birinci yarıda yüksek faiz verdi
Öyle ki bankaların birinci yarıda bilhassa 1 milyon lira üzeri standart TL mevduat için verdikleri faiz oranı mart ve nisan aylarında yüzde 50’nin üzerine çıktı. 50 bin liraya kadar olan mevduatlar için de uzun vadeli planlamalarda mevduat faizi yüzde 50’ye dayandı. Yaz aylarında Haziran sonunda 6 aya kadar vadede standart TL mevduatı yüzde 47, 6 ay-1 yıl ortası ise yüzde 43,5’e indi. Yılın ikinci yarısının başlaması ve temmuz ile ağustosta baz tesiriyle yıllık enflasyonda gözlenen sert gerileme mevduat faizlerine yansıdı. Bilhassa uzun vadeli mevduat faizleri daha süratli geriledi.
Bankaların bilgilerine nazaran temmuz başında yüzde 41’e inen 6 aya kadar vadeli standart TL mevduat faizi 8 Temmuz’da yani haziran enflasyon verisinin açıklanmasının akabinde yüzde 40’a 6 aydan uzun vadeli mevduat faizi ise yüzde 38-34 düzeylerine geriledi. Bu periyotta 3 aya kadar vadeli mevduat faizleri ise yüzde 45-48 ortasında değişim gösteriyordu.
Yaz aylarında düşüş eğilimi başladı
Ağustosta yeniden temmuz enflasyon verisi sonrası tekrar siyaset faiz indirimi ne vakit olacağına yönelik tartışmalarının artmasıyla birlikte uzun vadeli mevduat faizleri bunu fiyatlamaya başladı. 50 bin liraya kadar olan mevduat fiyatlarına 6 aya kadar vadede yüzde 38 ile yüzde 40’ın altına eylül başında inilirken 6 ay vadeli mevduat yüzde 36-34’ya, 6 aydan uzun vadeli mevduat yüzde 34-32’e, 1 yıla kadar vadeli mevduat ise yüzde 32-30’e indi. 1 yıldan uzun vadeli mevduatlar ise her mevduat ölçüsünde en fazla yüzde 30 düzeyinde belirlendi.
Bankacılık kesimi kaynakları Merkez Bankası’nın enflasyonda göreceği güzelleşmeye paralel olarak bu yılın son aylarında en geç ise 2025’in birinci çeyreğinde yüzde 50 siyaset faizinde indirim beklendiğine işaret etti. Bu indirim beklentisiyle bu yıl yüzde 50’lerde getiri elde eden mevduat yatırımcılarının gelecek yıl yüzde 30’lar düzeyinde getiri elde edebileceğine vurgu yaptı. Bu düşüş öngörüsü şimdiden bankacılık kesiminde uzun vadeli mevduatlara yansıtıldı ve daha fazla faiz maliyetine katlanmamak için bankalar yüzde 40’ın altına indi uzun vadeli mevduat faizlerinde.
Bankacılık kesimi kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran siyaset faizinde indirim döngüsünün başlamasıyla birlikte 3 aya kadar vadeli mevduat faizleri de gerileyecek. Şu an yüzde 40-45 ortasında olan faizlerde önümüzdeki aylarda düşüş başlayacak.
2025’te siyaset faizinin yuzde 30’un altına çekilmesi bekleniyor
Merkez Bankası bugün Para Politikası Kurulu eylül kararını açıklayacak. Reuters’in anketine nazaran eylülde de siyaset faizinin yüzde 50’de sabit kalması bekleniyor. Reuters anketine katılan 16 ekonomistin tamamı siyaset faizinin bu ay sabit tutulacağı kestiriminde bulundu.
Anketteki soruya karşılık veren 14 ekonomistin medyanına nazaran enflasyondaki düşüşle bir arada yılsonundan evvel TCMB’nin birinci faiz indirimini gerçekleştirmesi hala genel beklenti. Fakat ankette hem yıl sonuna kadar yapılması beklenen faiz indirimi ölçüsü azaldı ve hem de varsayımlar daha ileriye kaydı.
Katılımcıların yıl sonu siyaset faizini kestirimlerinin medyanı yüzde 47 düzeyinde gerçekleşirken soruya karşılık veren ekonomistlerden üç tanesi birinci faiz indiriminin ekim ayında, dört tanesi kasım ayında üç tanesi ise aralık ayında yapılacağını belirtti. İki kurum ise TCMB’nin birinci faiz indirimini 2025 yılının birinci çeyreğinde yapmasını beklediklerini belirtti. Merkez Bankası’nın önümüzdeki yıl ise siyaset faizini yüzde 30’un altına çekmesi genel beklenti.
TEPAV: TL ticari kredilerde kısıtlar kademeli kaldırılmalı
TEPAV her Para Politikası Kurulu toplantısı öncesi açıkladığı çalışmasında makroekonomik istikrarı sağlamayı amaçlayan mevcut programdan vazgeçilmediği sürece, önümüzdeki aylarda enflasyonun azalma tarafında olacağı öngörüldü, bu süreçte birtakım risklerin mevcudiyetine de dikkat çekildi.
Kredi piyasasına getirilen makro ihtiyati kısıtlamalar nedeniyle kredi faizlerinin, enflasyonla uğraş açısından gereken düzeyin üzerinde kaldığı belirtilen kıymetlendirme notunda, bu düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerektiği vurgulanırken dolar cinsinden kredi arzını kısıtlayıcı tedbirler alınmasına karşın, bu sürecin finansal istikrar açısından dikkatle izlenmesi gerektiği de tabir edildi.
Türk lirası cinsinden finansmana erişimi zorlaştıran ölçü yasaklarının olumsuz tesirlerinin dikkatle izlenmesi gerektiği tabir edilen notta, Türk lirası cinsinden ticari kredi kısıtlarının kademeli halde kaldırılması gerektiği belirtildi.