Maddi Olay:
Jandarma işçisi olarak vazife yapan ve Ankara Jandarma Havacılık Başkanlığına atanan davacı, misyona başladıktan sonra kendisine Ankara vilayetinde lojman tahsis edilmesi istemiyle JNET Sistemi üzerinden davalı yönetime müracaatta bulunmuş; fakat, müracaat beyannamesinde Ankara vilayetinde eşi ismine kayıtlı konutu ve çocuğunu bildirmemiştir.
Danıştay: Karar üst norma aykırıdır
Düzenleyici süreç niteliğinde olan Yönergelerin, üst hukuk normu olan Kanun ve Yönetmeliklere ters düzenlemeler içeremeyecekleri ve bu normlarda yer alan düzenlemeleri aşacak yahut daraltacak nitelikte kural getiremeyecekleri yönetim hukukunun bilinen unsurlarındandır.
Yukarıda açık metinlerine yer verilen ve dava konusu Yönerge’nin üst hukuk normu niteliğinde bulunan 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu ve Kamu Konutları Yönetmeliği’nde; yönetimlerce sıra tahsisli olarak tespit edilen konutların tahsisi istemiyle yapılacak müracaatta, istekli işçinin konut müracaat beyannamesinde gerçeğe alışılmamış yahut noksan beyanda bulunduğu konusunun konutun tahsis edilmesinden sonra anlaşılması halinde, beyannameyi kasden noksan yahut yanlış doldurduğu anlaşılanlar hakkında yasal kovuşturma yapılması ve bu durumda olanlara konut tahsisi yapılmaması öngörülmüş; lakin, sonraki periyotlarda anılan işçinin lojman tahsisi için müracaatta bulunamayacakları yahut idarece bu durumdaki işçiye lojman tahsisi yapılmayacağı yolunda rastgele bir kurala yer verilmemiştir.
Bu durumda, dava konusu Yönerge’nin iptali istenilen unsurunda, Kamu Konutları Yönetmeliği’nin anılan hususunda yer alan kararlara emsal nitelikte düzenleme yapılmakla birlikte, lojman tahsisi için verilen konut beyannamelerinde gerçeği yansıtmayanlara iki yıl müddetle konut tahsisi yapılmayacağı da kurala bağlanmak suretiyle, yanlışlı konut beyannamesinin verildiği periyottan sonra iki yıl mühletle konut tahsisinden yararlanma hakkının kısıtlandığı anlaşıldığından, iptali istenilen Yönerge hususunda yer alan “iki yıl süreyle” ibaresinde üst hukuk normuna uygunluk görülmemiştir.
T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Temel No: 2022/4290
Karar No: 2023/7270
DAVANIN KONUSU:
Ankara ili, Jandarma Havacılık Başkanlığında vazife yapan davacı tarafından, JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin Üçüncü Kısmının “1. Müracaat esasları” başlıklı hususunun (d) bendinin, “Aynı halde konut tahsis edildikten sonra gerçeğe karşıt yahut noksan beyanda bulunduğu tespit edilen işçi konuttan tahliye ettirilerek hakkında yasal süreç yapılır, bu işçi ve Jandarma Genel Komutanlığında misyonlu eşine iki yıl müddetle konut tahsisi yapılmaz.” halindeki üçüncü cümlesinde yer alan “iki yıl süreyle” ibaresinin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ ARGÜMANLARI:
Tarafına konut tahsisi için başvurması üzerine, davalı idarece (344) lojman puanı dikkate alınarak 14/07/2021 tarihinde Ankara ili, Anıttepe Jandarma Lojmanları (13.) numaralı konutun sıra tahsisli olarak tarafına tahsis edildiği, müracaat beyannamesinin tarzına uygun biçimde istenilmemesi sebebiyle müracaat esnasında eşine ilişkin konutu ve çocuğu olduğu bilgisini sehven bildiremediği; 10/03/2022 tarihinde kamu konutundan faydalanan tüm çalışana yönelik hazırlanan . sayılı “Konut işlemleri” bahisli yazıda, daha evvel eksik yahut yanlışlı beyanda bulunan çalışanın 30/03/2022 tarihine kadar kelam konusu eksiklikleri konut müracaat beyannamesi düzenleyerek ilgili konut tahsis makamına bildirmesinin istenilmesi üzerine 14/03/2022 tarihinde verdiği beyannamede, daha evvel mal bildirim beyannamesinde bildirdiği eşine ilişkin meskeni ve 2021 doğumlu çocuğu bulunduğunu bildirdiği; buna rağmen, 05/06/2022 bildirim tarihli ve E-10864691 sayılı “İkamet ettiği kamu konutunu tahliye edecek personel” bahisli yazıyla, kamu konutunun bulunduğu vilayette meskeni olduğu halde kendisine konut tahsisi yapılmadan evvel bu durumu beyan etmediğinden bahisle iki ay içinde ikamet ettiği kamu konutunu tahliye etmesi ve iki yıl müddetle kendisine konut tahsisi yapılamayacağına ait sürecin tesis edildiği; konuttan tahliye edilmesi sürecine karşı açılan davada, … Yönetim Mahkemesinin E:. sayılı kararıyla yürütmenin durdurulmasına karar verildiği; davalı yönetimden hiçbir bilgi gizlemediği, yönetimin eksik süreci sebebiyle, yalnızca puanlamada eksilmeye neden olan konutu olduğu konusunu değil, puanlamada artışı sağlayan çocuğunu da bildiremediği, bir kusuru bulunmamasına rağmen, iki yıl mühletle kamu konutunda oturmama yaptırımının uygulanmasında mevzuata uygunluk bulunmadığı, dava konusu Yönerge kararının, üst normu olan Kamu Konutları Kanunu ve Kamu Konutları Yönetmeliği’nde yer alan düzenlemelere alışılmamış olduğu ileri sürülmektedir.
DAVALI YÖNETİMİN SAVUNMASI:
Davacı tarafından kamu konutundan tahliye sürecinin iptali istemi ile açılan davada, yönetimin savunması ve orta karar yanıtı alınıp ya da savunma ve orta kararına karşılık verme mühleti geçip yeni bir karar verilinceye kadar dava konusu sürecin yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği, birinci savunma dilekçesinin ve kanıtların Mahkemeye sunulmasının akabinde Mahkemenin . tarih ve E:. sayılı kararıyla yürütmenin durdurulması isteminin reddedildiği, bu karara yapılan itirazın ise, . Bölge Yönetim Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:. sayılı kararıyla reddedildiği; kamu konutundan yararlanan bir kısım işçinin meskenlerini yahut eşinden ötürü oturduğu mühletleri beyan etmemesi nedeniyle konut puanından gerekli düşümler yapılmadan yüksek puanla konuta girdikleri ve konut sırasında bekleyen öteki işçinin aleyhine puan avantajı sağladıkları tarafındaki çok sayıda şikayetin alınması üzerine yönetimlerince inceleme başlatıldığı; ilgili işçiden, öncelikle beyanlarının güncellenmesinin (eksik beyanlar dahil) istenildiği, noksan beyan nedeniyle konutta oturma koşullarına haiz olmadıkları tespit edilenler hakkında ise, ilgili mevzuat asıllarına uygun biçimde kamu konutundan tahliyeleri için buyruk yayımlandığı; davacının, 14/07/2021 tarihinde, (344) puanla, Anıttepe Konut Kümesinde yer alan Yaşinkılıç (13.) numaralı kamu konutuna kendi beyanı doğrultusunda puanlama yapılmak suretiyle giriş yaptığı, bu bilgiler ortasında yer alan “Ev Sayısı” (Garnizon içi yahut garnizon dışı) kısmında eşine ilişkin gayrimenkulü bildirmesi gerektiği halde bildirmediği, noksan yahut gerçeğe karşıt beyanda bulunmak suretiyle konut başvurusu yapanların tespitine yönelik çalışma kapsamında, davacının yeni düzenlediği konut müracaat beyannamesinde eşine ilişkin gayrimenkulü gösterdiği, edinme tarihini ise, 16/03/2015 olarak belirttiği, gayrimenkulün kamu konutuna girilmeden evvel edinilmesine karşın beyan edilmemesi nedeniyle ilgili mevzuat çerçevesinde düşülmesi gereken (-10) puanın yönetimlerince hesaplanamadığı, konutta oturma kurallarına haiz olmadığı tespit edildiğinden, ilgili mevzuat asıllarına uygun olarak kamu konutundan tahliye sürecinin başlatıldığı, davacının konut tercihi yaparken, JNET konut programında konut tercihi yapabilmesi için ekranda çıkan ihtar yazısını “Okudum” butonunu onaylayarak tercihlerini yaptığı, kelam konusu ihtar yazısının; “Yapılan konut teklifine karşılık vermeden evvel uygar durum, çocuk durumu, konut durumu üzere bilgilerinizin aktüel olup olmadığını denetim ediniz. Bilgilerinizde bir değişiklilik varsa bu durum hak kaybı yahut yasal sorumluluk doğuracağından Konut Süreç Kısmı ile bağlantıya geçerek düzeltilmesini sağlayınız” biçiminde olduğu, davacının, konut başvurusu esnasında taşınmazlarına dair beyanname, bilgi ve doküman talep edilmediği yolundaki savının gerçeği yansıtmadığı, mesken durumundaki değişikliği ilgili tahsis makamına bildirmesine yönelik kelam konusu uyarıyı dikkate almayarak, gerekli düzeltmelerin (puan düşümü) yapılmasını sağlamadan konut tercihinde bulunmak suretiyle idareyi yanılttığı ve konut sırasında bekleyen 2.300 işçi aleyhinde puan avantajı sağladığı, benzeri biçimde gerçeğe alışılmamış yahut noksan beyanda bulunan işçinin Askeri Yüksek Yönetim Mahkemesi ve Yönetim Mahkemeleri nezdinde açmış olduğu davaların yönetim lehine sonuçlandığı, Kamu Konutları Yönetmeliği’nin 14. unsurunda, konut müracaat beyannamesini noksan ve yanlış dolduranlar için, “…Beyannameyi taammüden noksan yahut yanlış doldurduğu anlaşılanlar hakkında yasal kovuşturma yapılır ve bunlara konut tahsis edilemez…” formunda karar bulunduğundan, bu durumdaki işçi hakkında yasal kovuşturma yapılması ve bir daha konut tahsis edilmemesi gerektiği, bu nedenle Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nde de bir üst norm olan Kamu Konutları Yönetmeliği’ne terslik teşkil etmeyecek formda, “Gerçeğe alışılmamış yahut noksan beyanda bulunan işçi hakkında yasal süreç yapılır. Bu işçinin kendisine ve Jandarma Genel Komutanlığında misyonlu eşine iki yıl mühletle konut tahsisi yapılmaz…” halindeki düzenlemeye yer verildiği, iptali istenen düzenlemenin, anılan Yönetmelik’te yer alan düzenlemeye nazaran çalışanın çok daha lehine olduğu, Yönetmelik’te, ucu açık bir halde bu durumdaki işçiye konut tahsis edilemeyeceği karara bağlanmışken, Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nde ise, jandarma çalışanının ortalama iki yılda bir atama görmesi ve vazifenin özelliği nedeniyle işçi lehine düzenleme yapılarak, kelam konusu yaptırımın sırf 2 yıl ile sonlandırıldığı, yaptırımın süresiz uygulanması halinde jandarma işçisinin güvenlik sorunu yaşanan yerlerde dahi kamu konutundan faydalanamaması üzere olumsuz durumlar yaşanabileceği, dava konusu düzenlemenin, üst normu niteliğindeki Kamu Konutları Kanunu ve Kamu Konutları Yönetmeliği’ne terslik teşkil etmediği, Yönerge’de, Yönetmeliği aşan düzeyde bir yaptırımın öngörülmediği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : .
DÜŞÜNCESİ: Dava konusu Yönerge’nin üst normu olan ve yasal desteğini oluşturan 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu’nda ve Kamu Konutları Yönetmeliği’nde, yöntemine uygun beyanname verilmemesi halinde lojman tahsisinin iptal edileceğinin, usulsüzlüğün sonradan ortaya çıkması halinde ise, kelam konusu bireylerin tahsis edilen lojmandan çıkartılacaklarının ve kelam konusu işçiye kamu konutu tahsis edilmeyeceğinin düzenlendiği; lakin, iki yıl boyunca konut tahsisinde bulunulamayacağına ait rastgele bir düzenlemeye yer verilmediği görüldüğünden, üst hukuk normları ile belirlenmiş olan hudut aşılmak suretiyle, üst hukuk normlarında tanınmayan bir kısıtlamanın, Yönerge ile getirilmesinde hukuka uygunluk görülmediğinden davanın kabulü gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : .
DÜŞÜNCESİ : Ankara ili, Jandarma Havacılık Başkanlığında misyon yapan davacı tarafından açılan davada; JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin üçüncü kısmının “Başvuru esasları” başlıklı (d) bendinde yer alan “Gerçeğe alışılmamış yahut noksan beyanda bulunan işçi hakkında iki yıl müddetle konut tahsisi yapılmaz” kararının iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
Dosyadan Van Jandarma Filo Komutanlığında iken atandığı Ankara Jandarma Havacılık Başkanlığında misyona başladıktan sonra lojman tahsis müracaatında bulunan ve ismine sıra tahsisli konut tahsis edilen davacının Ankara’da meskeni olmasına rağmen kamu konutuna giriş sırasında bu meskenini bildirmediği, noksan yahut gerçeğe alışılmamış beyanda bulunmak suretiyle konut başvurusu yapanların tespitine yönelik davalı idarece yapılan çalışma kapsamında tekrar düzenlediği konut müracaat beyannamesinde, sahibi olduğu bu konutu bildirdiği, kamu konutuna girmeden evvel edinilen meskenini başvurusu sırasında beyan etmeyerek noksan beyanda bulunduğundan bahisle JGY 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi kararı uyarınca, oturduğu lojmandan tahliyesine dair sürecin bildirimi üzerine bu sürecin desteği olan düzenleyici sürecin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Kamu konutlarının tahsis biçimi, oturma müddeti, kira, bakım, tamirat ve idaresine ait temel unsurları belirlemek gayesiyle çıkarılan 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu’nun “Kapsam başlıklı 2. hususunun a) bendinde, bu Kanunun “Genel bütçeye giren daireler, katma bütçeli kurumlar, vilayet özel yönetimleri, belediyeler, vilayet özel yönetimleri ve belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, …. … Tarafından yurt içinde ve yurt dışında inşa ettirme, satın alma, kiralama suretiyle temin olunan ve bu kurum ve kuruluşlar çalışanının yararlanması için ayrılan kamu konutlarını kapsar. Lakin kiralama mecburî hallerde ve kısıtlı olarak yapılabilir. Bunun uygulaması yönetmelikte belirtilir.”, 11. unsurunda, “Bu Kanun kararlarının uygulanmasıyla ilgili yöntem ve asıllar; Kanunun yayımı tarihinden itibaren beş ay içinde, Maliye Bakanlığının koordinatörlüğünde, Ulusal Savunma, İçişleri, Dışişleri, Bayındırlık, Sanayi ve Teknoloji ve İmar ve İskan bakanlıklarıyla ortaklaşa hazırlanıp, Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanır.” kararına yer verilmiştir.
23/9/1984 tarih ve 18524 saylı Resmi Gazetede yayımlanan 16/07/1984 tarih ve 84/8345 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan ve 7/2/2019 tarihli ve 30679 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6/2/2019 tarihli ve 717 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca Cumhurbaşkanlığı Yönetmeliği kısmına eklenen Kamu Konutları Yönetmeliği’nin 9. hususunda, sıra tahsisli konutların tahsis formunun nasıl olacağına ait düzenlemeler yer verilmiş, bu unsurun 4/12/2017 tarih ve 2017/11152 Kanunla değişik 2. fıkrasında, Türk Silahlı Kuvvetlerine, Jandarma Genel Komutanlığına ve Kıyı Güvenlik Komutanlığına ilişkin sıra tahsisli konutların hak sahiplerine tahsisi, konutun kullanımına verildiği birlik, karargah ve kurumların kumandanları, kurmay liderleri, kumandan yardımcıları yahut yetki verecekleri amirler tarafından vazife ve unvanlarına bakılmaksızın puan sırasına nazaran yapılacağı, 3. fıkrasında, Konutların rastgele bir nedenle boşalması halinde fiilen boşaltıldığı tarihten itibaren en geç (30) gün içinde Yönetmelik kararlarına nazaran hak sahiplerine tahsis edilmesi gerektiği, 4. fıkrasında, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığı çalışanı hariç, bu unsurun birinci fıkrası uyarınca hak kazananlardan, bulunduğu ülke, merkez, bölge, vilayet yahut ilçe ayrımı yapılmaksızın daha evvel Yönetmelikte belirtilen oturma müddetince yahut daha fazla müddet konutta oturanlara, konut tahsis edilemeyeceği bu durumda olanlara tekrar konut tahsisinin, mevcut talepler karşılandıktan sonra, kalan boş konut olursa Yönetmelik temellerine nazaran yapılacağı, 6. fıkrasında, merkezde kurulan yetkili konut dağıtım komitesinin tahsis edeceği misyon ve sıra tahsisli konutlar kurum ve kuruluşların yetkili makamlarınca konutların çeşitlerine nazaran tesbiti ile birlikte, hazırlanacak genelge ile taşra teşkilatına bildirileceği belirtilmiş, “Konut Tahsis Talebi ve Değerlendirilmesi” başlıklı 14. hususunda, “Kendisine konut tahsisini isteyen işçi, bir örneği Yönetmeliğe ekli (EK-5) beyanname ile bağlı bulunduğu en yakın sicil amirine başvurur. Amir tarafından beyanname tetkik edilerek, konut tahsis kurullarına sunulmak üzere, konut tahsis süreçlerini yürütmekle görevlendirilen üniteye gönderilmesi sağlanır. (Ek cümle: 1/5/2002-2002/4133 K.) Bu ünite beyannameleri Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik uyarınca verilen mal bildirimleriyle karşılaştırılması için mal bildirimlerinin verileceği mercilere gönderir. (Değişik cümle: 1/5/2002-2002/4133 K.) Karşılaştırma süreci sonuçlandıktan sonra, konut tahsis işlerini yürütmekle görevlendirilen ünitede, beyannamedeki bilgileri nazaran ek (4) sayılı cetveldeki puanlar dikkate alınır ve her yıl Ocak ayı içinde gerekli kıymetlendirme bilgisayar ortamında yapılarak toplam puana nazaran sıra cetveli düzenlenir. Sonuç bir yazı ile ilgili çalışana yahut bu işçiye duyurulmak üzere vazife yaptığı üniteye bildirilir. Beyanname, sıra cetveli ve öbür evraklar saklanır.
Ancak, birinci fıkraya nazaran puan sıralaması yapılanlardan, kendisine konut tahsis edilmeden öbür bir vilayet yahut ilçeye atananlar, bulundukları son vazife itibariyle, tekrar puanlamaya tabi tutulur ve o yılın puan sıra cetvelinde gösterilir.
Göreve tekrar yahut birinci kere atananların konut tahsis talepleri, ataması Ocak ayı içinde yapılmış ise o yıl, aksi halde boş konut yok ise müteakip yılda kıymetlendirilir ve puanlaması yapılır.
Beyannameyi kasden noksan yahut yanlış doldurduğu anlaşılanlar hakkında yasal kovuşturma yapılır ve bunlara konut tahsis edilemez.
Özel tahsisli, (3) sayılı cetvelde belirtilen makam ve rütbe sahiplerine tahsis edilen misyon tahsisli ve hizmet tahsisli konutların tahsisinde üstteki fıkra kararları uygulanmaz. Misyon tahsisli konutlarda ise beyanname alınarak, yetkili makamca kıymetlendirilir.
(Değişik altıncı fıkra: 4/12/2017-2017/11152 K.) Konut tahsis talebi ve kıymetlendirilmesine dair tarz ve temeller; Türk Silahlı Kuvvetleri işçisi için Ulusal Savunma Bakanlığınca, Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığı çalışanı için İçişleri Bakanlığınca (4) sayılı cetveldeki puanlama ve bu unsur kararları gözönünde bulundurularak ayrıyeten düzenlenir.” halinde düzenleme yapılmıştır.
Kamu Konutları Yönetmeliğinin 14. unsuruna dayanılarak hazırlanan davaya mevzu JGY 58-3 sayılı Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin Birinci Kısmının “Amaç” başlığı altında düzenlenen 1. unsurunda; Bu Yönergenin gayesinin, 16/07/1984 tarih ve 8345 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Konutları Yönetmeliği yeterince Jandarma Genel Komutanlığı işçisi için İçişleri Bakanlığınca yaptırılan, satın alınan, kiralanan yahut bu bakanlığa tahsis edilen kamu konutlarının; puanlama, dağıtım, teklif, tahsis, tahliye ve konutların idaresine ait temelleri belirlemek olduğu belirtilmiş, Üçüncü Kısmının “Başvuru Esasları” başlığı altında düzenlenen 1. unsurunda; “a) Atamayı/göreve katılmayı müteakip işçinin konutta ikamet durumuna bakılmaksızın ilişik kesme tarihine nazaran Merkezi Konut Programı kapsamında havuza alma süreci yapılır. İşçi, konut puan sıralamasını değiştirecek (ev alması, çocuğunun olması, uygar halinde değişiklik vb.) durumu var ise ilişik kesme tarihinden evvel Ek-4’te örneği bulunan “Konut Müracaat Beyannamesi” ile konut tahsis makamına müracaatta bulunur. Konut tahsis makamınca yahut yetki vereceği ünitelerce müracaat evraklarının incelenmesini müteakip yanlışsız ve noksansız tanzim edilen evraklara istinaden ikinci kısım, 1 inci husus asıllarına nazaran puan hesaplaması yapılır… c) Daha evvel verilen konut müracaat beyannamesinde meydana gelen değişiklikler, değişikliğin meydana gelmesinden itibaren bir ay içerisinde yine düzenlenecek konut müracaat beyannamesi ile tahsis makamına yahut yetki vereceği ünitelere bildirilir… d) Gerçeğe karşıt yahut noksan beyanda bulunan işçi hakkında yasal süreç yapılır. Bu çalışanın, kendisine ve Jandarma Genel Komutanlığında vazifeli eşine iki yıl mühletle konut tahsisi yapılmaz. Tıpkı biçimde konut tahsis edildikten sonra gerçeğe alışılmamış yahut noksan beyanda bulunduğu tespit edilen işçi konuttan tahliye ettirilerek hakkında yasal süreç yapılır, bu işçi ve Jandarma Genel Komutanlığında vazifeli eşine iki yıl mühletle konut tahsisi yapılmaz.” kuralına yer verilmiştir.
Bakanlıklar ile öbür kamu kurum ve kuruluşları, vazife alanlarına ait olarak tüzük ve yönetmelik dışında, yönerge, bildirim, genelge üzere çeşitli isimler altında da düzenleme yapabilmektedirler. Lakin bu düzenlemeler ortasında uyulması gereken “normlar hiyerarşisi” kuramına nazaran hukuk nizamı, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve öteki düzenleyici süreçlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Düzenleyici süreçler tesis edilirken, üst hukuk normlarına açıklık getirilmesi ve bu normlarca çizilen çerçeve içerisinde ayrıntıların belirlenmesi, uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmakla birlikte yönetimlerin düzenleme yetkisinin üst normla getirilen kararları aşacak yahut daraltacak bir biçimde kullanılamayacağı hususu da göz önünde tutulmalıdır. Diğer bir tabirle düzenleyici süreçlerin bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına karşıt karar içermemeleri gerekir.
Davaya husus Yönergenin desteği olan ve 2946 sayılı Kamu Konutları Kanununun 2. unsurunda belirtilen kurum işçisine kamu konutlarının tahsis hali, oturma mühleti, kira, bakım, tamir ve idaresine ilişkin tarz, temel ve koşullar ile uygulamaya dair öteki konuları tesbit etmek maksadıyla hazırlanan Kamu Konutları Yönetmeliğinde, konut beyannamesini hataen noksan yahut yanlış doldurduğu anlaşılanlar hakkında yasal kovuşturma yapılacağı ve bunlara konut tahsis edilemeyeceği belirtilmiş lakin bu bireylere sonraki devirlerde lojman için müracaatta bulunamayacakları yahut lojman tahsisi yapılmayacağı yolunda bu haklarını kısıtlayan rastgele bir düzenlemeye yer
verilmediğinden konut beyannamesini hataen noksan yahut yanlış dolduranlara yalnızca bu devirde konut tahsisi yapılmayacağı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu durumda kelam konusu Yönergenin iptali istenilen unsurunda, anılan Yönetmelik hususuna paralel bir düzenleme yapılmakla birlikte birebir vakitte verdikleri konut beyannameleri gerçeği yansıtmayanlara üst hukuk normuna muhalif olarak iki yıl konut tahsisi yapılmayacağı da kurala bağlanmak suretiyle yanlışlı konut beyannamesinin verildiği periyottan sonraki süreçte iki yıl daha konut tahsisinden yararlanma hakkının kısıtlandığı anlaşıldığından iptali istenilen Yönerge hususunda yer alan “iki yıl süreyle” ibaresinde üst hukuk normuna uyarlık, öbür kısmında ise hukuka karşıtlık görülmemiştir.
Belirtilen nedenlerle JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin üçüncü kısmının “Başvuru esasları” başlıklı (d) bendinde yer alan “iki yıl süreyle” ibaresinin iptali, bu ibarelerin dışındaki kısmının iptali isteminin ise, reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince 2577 sayılı Kanun’un 17. hususunun birinci fıkrası uyarınca duruşma için taraflara evvelden bildirilen 27/12/2023 tarihinde, davacı vekili Av. . ve davalı yönetim vekili Av. .’un geldiği, Danıştay Savcısı .’ın hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara metoduna uygun olarak kelam verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının niyeti alındıktan sonra taraflara son defa kelam verilip, duruşma tamamlandı.
Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki evraklar incelendikten sonra dava; uyuşmazlığın niteliği, dava dilekçesinde yer alan argümanlar ve son talep doğrultusunda, JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin Üçüncü Kısmının “1. Müracaat esasları” başlıklı unsurunun (d) bendinin, “Aynı formda konut tahsis edildikten sonra gerçeğe ters yahut noksan beyanda bulunduğu tespit edilen işçi konuttan tahliye ettirilerek hakkında yasal süreç yapılır, bu işçi ve Jandarma Genel Komutanlığında vazifeli eşine iki yıl mühletle konut tahsisi yapılmaz.” halindeki ikinci cümlesinde yer alan “iki yıl süreyle” ibaresinin iptali talebine hasren incelenerek işin gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE TÜZEL SÜREÇ :
Jandarma çalışanı olarak misyon yapan ve Ankara Jandarma Havacılık Başkanlığına atanan davacı, vazifeye başladıktan sonra kendisine Ankara vilayetinde lojman tahsis edilmesi istemiyle JNET Sistemi üzerinden davalı yönetime müracaatta bulunmuş; lakin, müracaat beyannamesinde Ankara vilayetinde eşi ismine kayıtlı konutu ve çocuğunu bildirmemiştir.
Davalı idarece anılan başvurusu uygun görülerek, 14/07/2021 tarihinde Ankara ili, Anıttepe Jandarma Lojmanları (13.) numaralı kamu konutu kendisine sıra tahsisli olarak tahsis edilen davacı, idarece noksan yahut gerçeğe alışılmamış beyanda bulunmak suretiyle konut başvurusu yapanların tespitine yönelik çalışma yapılması ve . tarih ve . sayılı “Konut işlemleri” bahisli yazıyla, beyanında eksiklik yahut kusur bulunanların konut müracaat beyannamesinin düzetilerek 30/03/2022 tarihine kadar konut tahsis makamına tekrar verilmesinin istenilmesi üzerine, eşi ismine kayıtlı konutu ve çocuğunu da bildirmek suretiyle 14/03/2022 tarihinde konut müracaat beyannamesini tekrar hazırlayarak, davalı yönetime vermiştir.
Davacı hakkında tesis edilen . tarih ve . sayılı, “İkamet ettiği kamu konutunu tahliye edecek personel” bahisli süreçle, JGY 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin Üçüncü Kısmının “1. Müracaat esasları” başlıklı hususunun (d) bendinde yer alan ve konut tahsis edildikten sonra gerçeğe ters yahut noksan beyanda bulunduğu tespit edilen işçinin konuttan tahliye ettirilerek hakkında yasal süreç yapılacağı, bu işçi ve Jandarma Genel Komutanlığında vazifeli eşine iki yıl mühletle konut tahsisi yapılmayacağı yolundaki düzenleme uyarınca davacıdan, oturduğu kamu konutunu 2 ay içerisinde tahliye etmesi istenilmiş ve anılan Yönerge düzenlemesi uyarınca tarafına iki yıl boyunca konut tahsisi yapılmayacağı bildirilmiştir.
Bunun üzerine JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin Üçüncü Kısmının “1. Müracaat esasları” başlıklı unsurunun (d) bendinde yer alan ve tarafına konut tahsisi yapıldıktan sonra gerçeğe muhalif yahut noksan beyanda bulunduğu anlaşılan işçiye “iki yıl süreyle” konut tahsisi yapılamayacağına ait ibarenin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Öte yandan, davacı tarafından, davalı yönetimin “İkamet ettiği kamu konutunu tahliye edecek personel” bahisli, . tarih ve . sayılı sürecinin kendisine ait kısmının iptali istemiyle açılan davada, … Yönetim Mahkemesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği, UYAP sistemi üzerinden yapılan incelemede, anılan kararın hala istinaf etabında olduğu görülmüştür.
İNCELEME VE MÜNASEBET:
İLGİLİ MEVZUAT
..
HUKUKİ KIYMETLENDİRME :
Uyuşmazlık; JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin üçüncü kısmının “1. Müracaat esasları” başlıklı hususunun (d) bendinin üçüncü cümlesinde yer alan, kendisine kamu konutu tahsis edildikten sonra idarece gerçeğe karşıt yahut noksan beyanda bulunduğu tespit edilen işçiye “iki yıl süreyle” konut tahsisi yapılamayacağı yolundaki ibarenin, yasal desteği ve üst normu olan 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu ile Kamu Konutları Yönetmeliği’ne uygun olup olmadığına ilişkindir.
2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu’nda; sıra tahsisli konutların, hizmet mühleti, daha evvel kamu konutlarından yararlanma durumu ve müddeti, çocuklarının ve bakmakla mükellef olduğu aile fertlerinin sayısı, aile fertlerinin gelir durumu, konuttan yararlanma için bekleme müddeti, eşin de bu Kanun kapsamına giren kurum ve kuruluşlarda çalışan işçi olması üzere konular dikkate alınarak, yönetmelikte belirlenecek puanlama temeline nazaran tahsis edilen konutlar olduğu, konut tahsisinin yapılmasına ait yöntem ve asılların yönetmelikte düzenleneceği, konut tahsisi yapıldıktan sonra oturma koşullarını haiz olmadıkları anlaşılanların, kendilerine yapılacak tebligat tarihinden itibaren iki ay içinde konutu tahliye edecekleri düzenlenmiş; anılan yetkiye dayanılarak hazırlanan ve 23/09/1984 tarih ve 18524 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan Kamu Konutları Yönetmeliği’nde ise, sıra tahsisli konutların, Yönetmeliğe ekli (4) sayılı puanlama cetveli temel alınarak yapılacak puanlama sonucunda konut dağıtım komitesince hak sahiplerine tahsis edileceği, hak sahiplerinin puanlarının eşit olması halinde, hizmet mühleti fazla olana, hizmet müddeti de eşit ise, yetkili konut dağıtım komitesince isim çekme yoluyla konut tahsis edileceği; işçinin konut tahsis talebi ve kıymetlendirilmesine dair yordam ve asılların ise, Yönetmelik ekinde yer alan (4) sayılı Cetveldeki puanlama ve Yönetmeliğin 14. hususunda yer alan kararlar göz önüne alınmak suretiyle Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığı işçisi için İçişleri Bakanlığınca ayrıyeten düzenleneceği belirtilmiş, konut tahsis talebi ve yapılacak değerlendirmeye ait kararlara yer verilen 14. hususunun dördüncü fıkrasında ise, konut tahsisini isteyen işçinin, bir örneği Yönetmeliğe ekli (Ek-5 sayılı) beyanname ile bağlı bulunduğu en yakın sicil amirine başvuracağı, amir tarafından beyannamenin tetkik edilerek, konut tahsis kurullarına sunulmak üzere, konut tahsis süreçlerini yürütmekle görevlendirilen üniteye gönderilmesi sağlanacağı, anılan ünitenin beyannameleri Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelik uyarınca verilen mal bildirimleriyle karşılaştırılması için mal bildirimlerinin verileceği mercilere göndereceği, karşılaştırma süreci sonuçlandıktan sonra, konut tahsis işlerini yürütmekle görevlendirilen ünitede, beyannamedeki bilgileri nazaran ek (4) sayılı cetveldeki puanlar dikkate alınarak ve her yılın Ocak ayı içinde gerekli kıymetlendirme bilgisayar ortamında yapılarak toplam puana nazaran sıra cetveli düzenleneceği ve sonucun ilgili çalışana bildirileceği; öte yandan, anılan beyannameyi kasden noksan yahut yanlış doldurduğu anlaşılanlar hakkında yasal kovuşturma yapacağı ve bu işçiye konut tahsis edilemeyeceği düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmelik’le verilen yetki uyarınca davalı idarece hazırlanan JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin Üçüncü Kısmının “1. Müracaat esasları” başlıklı hususunun (d) bendinin üçüncü cümlesinde ise, konut tahsis edildikten sonra gerçeğe karşıt yahut noksan beyanda bulunduğu tespit edilen işçinin konuttan tahliye ettirilerek hakkında yasal süreç yapılacağı, bu işçi ve Jandarma Genel Komutanlığında vazifeli eşine iki yıl müddetle konut tahsis edilmeyeceği belirtilmiştir.
Düzenleyici süreç niteliğinde olan Yönergelerin, üst hukuk normu olan Kanun ve Yönetmeliklere muhalif düzenlemeler içeremeyecekleri ve bu normlarda yer alan düzenlemeleri aşacak yahut daraltacak nitelikte kural getiremeyecekleri yönetim hukukunun bilinen prensiplerindendir.
Yukarıda açık metinlerine yer verilen ve dava konusu Yönerge’nin üst hukuk normu niteliğinde bulunan 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu ve Kamu Konutları Yönetmeliği’nde; yönetimlerce sıra tahsisli olarak tespit edilen konutların tahsisi istemiyle yapılacak müracaatta, istekli işçinin konut müracaat beyannamesinde gerçeğe karşıt yahut noksan beyanda bulunduğu konusunun konutun tahsis edilmesinden sonra anlaşılması halinde, beyannameyi kasden noksan yahut yanlış doldurduğu anlaşılanlar hakkında yasal kovuşturma yapılması ve bu durumda olanlara konut tahsisi yapılmaması öngörülmüş; lakin, sonraki devirlerde anılan işçinin lojman tahsisi için müracaatta bulunamayacakları yahut idarece bu durumdaki çalışana lojman tahsisi yapılmayacağı yolunda rastgele bir kurala yer verilmemiştir.
Bu durumda, dava konusu Yönerge’nin iptali istenilen hususunda, Kamu Konutları Yönetmeliği’nin anılan hususunda yer alan kararlara misal nitelikte düzenleme yapılmakla birlikte, lojman tahsisi için verilen konut beyannamelerinde gerçeği yansıtmayanlara iki yıl müddetle konut tahsisi yapılmayacağı da kurala bağlanmak suretiyle, yanılgılı konut beyannamesinin verildiği devirden sonra iki yıl mühletle konut tahsisinden yararlanma hakkının kısıtlandığı anlaşıldığından, iptali istenilen Yönerge hususunda yer alan “iki yıl süreyle” ibaresinde üst hukuk normuna uygunluk görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. JYG 58-3 Jandarma Genel Komutanlığı Konut Yönergesi’nin Üçüncü Kısmının “1. Müracaat esasları” başlıklı unsurunun (d) bendinin, “Aynı halde konut tahsis edildikten sonra gerçeğe ters yahut noksan beyanda bulunduğu tespit edilen işçi konuttan tahliye ettirilerek hakkında yasal süreç yapılır, bu işçi ve Jandarma Genel Komutanlığında vazifeli eşine iki yıl müddetle konut tahsisi yapılmaz.” biçimindeki üçüncü cümlesinde yer alan “iki yıl süreyle” ibaresinin İPTALİNE,
2. Detayı aşağıda gösterilen toplam ..-TL yargılama sarfiyatının davalı yönetimden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Minimum Fiyat Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için takdir edilen .-TL vekalet fiyatının davalı yönetimden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta masrafları avansından artan meblağın kararın katileşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın bildirim tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyine temyiz yolu açık olmak üzere, 27/12/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.