Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lider Yardımcısı Cevdet Akçay, Reuters’a açıklamalar yaptı.
Akçay yaklaşık bir yıl evvel rasyonel iktisat siyasetlerine dönüşün TCMB’deki mimarlarından biri olarak misyona geldikten bu yana yaptığı birinci söyleşide para siyasetindeki sıkı duruşun “sabır ve kararlılıkla” sürdürüleceğini vurguladı.
Akçay, Reuters ile söyleşisinde, “faiz indirimi şu anda gündemimizde değil” dedi ve ekledi:
“Aylık enflasyonun ana eğiliminde kalıcı bir düşüş gözlenmeden ve yakından takip ettiğimiz öbür göstergeler de buna eşlik etmeden faiz indirimi gündeme gelmeyecek.”
Akçay, para siyasetinde gevşeme döngüsünün değerlendirilmesinin “ön koşulu”nun aylık enflasyonun ana eğiliminde besbelli ve kalıcı bir düşüş olduğunu söyledi.
Akçay, merkez bankalarının ihtiyatlı tarafta kalmaya meyilli olduklarını, önlemi elden bırakmamaya ve “temkinli tarafta kalarak yanılgı yapmayı yeğlemekte” olduklarını belirterek şöyle konuştu:
“Bu durum, erken bir faiz indirimi nedeniyle yine canlanan enflasyon riski olabileceği üzere çok yahut gereksiz yere uzatılmış bir sıkılaştırma sürecinin sert bir inişe yol açtığı bir durum da olabilir.”
“Faiz indirimi şu anda gündemimizde değil”
Akçay, “Türkiye’deki mevcut şartların birinci durumda daha yüksek bir risk yaratması nedeniyle faiz indirimi şu anda gündemimizde değil” dedi.
Akçay, aylık enflasyonun ana eğiliminde, enflasyon beklentilerinde ve iç talep dengelenmesinde “kalıcı iyileşmeler” sağlanana kadar sıkı para siyaseti duruşunu sürdüreceklerini söyledi.
“Her ne kadar şu anda bir faiz indirim döngüsü değerlendirilmiyor olsa da, indirimler başladığı vakit para siyasetindeki sıkı duruşun korunacağına dair kuşkuya yer bırakmayacak biçimde sinyal verilerek bu süreç yönetilecektir” dedi.
Reuters anketinde medyan beklenti TCMB’nin bu yılın son çeyreğinde 500 baz puan faiz indirimi yapacağı tarafında lakin Akçay’ın açıklamaları bu beklentileri öteleyebilir. Piyasalarda birinci faiz indiriminin Eylül’de başlayabileceğine yönelik azınlık bir görüş bulunurken ekonomistler indirimlerin büyük kısmının önümüzdeki yıla kalacağı görüşünde. Reuters anketinde 2025 yıl sonuna kadar TCMB’den 2,250 baz puan faiz indirimi bekleniyor.
“Hanehalkı enflasyonda karamsar”
Piyasa iştirakçilerinin, firmaların ve hanehalkının enflasyon beklentilerini yakından izlediklerini belirten Akçay, “Maalesef yalnızca piyasa iştirakçilerinin beklentileri bu yıl sonu öngörümüze yakınsamaya başladı. Hanehalkı, Merkez Bankası’nın ileriye dönük siyaset yönlendirmelerine karşı nispeten daha az hassas ve manşet enflasyonda besbelli düşüş eğilimi görene kadar karamsar tarafta kalmayı tercih etmekte” dedi.
Ekonomistler enflasyonun 12 ay sonra yüzde 30’a gerileyeceğini öngörürken TCMB’nin aktüel anketinde Temmuz için hanehalkının beklentisi yüzde 72, firmaların ise yüzde 55 ile piyasanın çok üzerinde yer alıyor.
“Firmalar yavaşlamanın dozunda besbelli tesire sahip”
“Fiyat belirleyici role sahip olmaları nedeniyle bilhassa firmaların enflasyon beklentilerinin, Merkez Bankası iddia aralığına yakınsaması enflasyonu düşürmek için gereken ekonomik yavaşlamanın dozu üzerinde besbelli bir tesire sahip” diyen Akçay, “Firmaların fiyatlama ve bütçe süreçlerinde, Merkez Bankası’nın varsayımları ne kadar çok gösterge olarak kullanılırsa, enflasyon amaçlarımıza ulaşmanın üretim ve istihdam üzerindeki maliyeti o kadar az olur” dedi.
Akçay, “Beklentiler sıkı duruşumuza ne kadar duyarsız ve reaksiyonsuz kalırsa, dezenflasyon siyasetinin üretim ve istihdam açısından maliyeti de o kadar yüksek olacaktır” dedi.
“TÜFE temmuzda beklentilerden yüksek gerçekleşebilir”
Haziran ayında aylık enflasyonun ana eğiliminin yaklaşık yüzde 2’ye düştüğünü belirten Akçay, vergi ve yönetilen fiyatlardaki ayarlamaların temmuzda aylık enflasyona 1,5 puan ek katkı yapacağını söyledi ve şöyle devam etti:
“Bu da, temmuz ayında piyasa iştirakçileri tarafından beklenen enflasyondan daha yüksek bir gerçekleşme olması ihtimalini artırıyor.”
TCMB’nin piyasa iştirakçileri anketindeki temmuz ayı TÜFE beklentisi yüzde 2,77 düzeyinde fakat kimi ekonomistler bu ay TÜFE’nin yüzde 3.5-yüzde 4 ortasına yükselebileceğini öngörüyorlar. Reuters’ın temmuz TÜFE anketi ise önümüzdeki hafta yayımlanacak.
Akçay önümüzdeki devirde de, aylık enflasyonda her iki istikametli “sürpriz” yaşanabileceğini fakat bu ana eğilimde bir değişiklik yaratmadığı sürece bunun ani bir reaksiyon verilmesini “gerektirmeyeceğini” söyledi.
Rezervlerdeki düzgünleşme ve TL mevduata artan talebin, kur muhafazalı mevduattan çıkışı hızlandırma konusunda “güven artırdığını” söyleyen Akçay, “Rezerv biriktirme sürecimiz, yabancı girişlerinin güçlü ve dalgalı olduğu bir ortamda düz bir çizgide ilerlemiyor” dedi.
Akçay, Merkez Bankası’nın günlük olarak “teyakkuzda olduğu” bir koridor siyaseti uygulamadığını tabir etti.
Kredi kısıtları sigorta fonksiyonu görüyor
Akçay bankalarla gerçekleştirilen swapları sonlandırarak transfer sisteminin fonksiyonelliğini artırdıklarına da dikkat çekti ve şöyle dedi: “Kredi büyümesi kısıtları, biz para siyasetindeki sıkı duruş ile enflasyon beklentilerini çıpalarken, çok kredi büyümesi önünde sigorta fonksiyonu görüyor.”
“Temel siyaset aracımız siyaset faizidir” diyen Akçay yapısı gereği tamamlayıcı nitelikte olan makroihtiyati önlemlerin avantajının ise “anlık etki” olduğunu belirtti.
Akçay “para siyasetinin yerini almış bankacılık sistemi regülasyonları”nın azaltıldığı ve sadeleştirildiğini de belirtti.