Bakanlığın teknoloji bağımlılığı hakkında yaptığı yazılı açıklamada, her yıl 3-9 Eylül’ün “Halk Sıhhati Haftası” olarak belirlendiği, hafta boyunca halk sıhhati mevzularında toplumu bilgilendirmeye ve farkındalığını artırmaya yönelik çalışmalar yapıldığı hatırlatıldı.
Bu yıl Halk Sıhhati Haftası’nın ana temasının “Sağlığını Erteleme, Harekete Geç” olarak belirlendiği aktarılan açıklamada, ana tema kapsamında her gün başka ayrı hususlar çerçevesindeki etkinliklerle toplumun bilgilendirilmesi ve farkındalık oluşturulması hedeflendiği kaydedildi.
Açıklamada, Halk Sıhhati Haftası’nın dördüncü gününe tekabül eden 6 Eylül’ün konusunun ise “Ekranı Değil, Hayatı Yaşa” olarak belirlendiği bildirildi.
– “Ekran karşısında yalnız bırakılan çocukta gelişimsel gerilik”
Bebeklik ve erken çocukluk periyodu olan 0-6 yaşın beyin gelişimi, lisan ve konuşma gelişimi, toplumsal maharet gelişimi, inançlı bağlanma münasebeti gelişimi, sağlıklı iletişimsel ve toplumsal davranışların gelişimi açısından çok değerli bir devir olduğuna dikkat çekilen açıklamada, bilhassa 3 yaştan küçük çocukların anne ve babayla karşılıklı toplumsal etkileşimde bulunmasının çocuğun lisan, bilişsel ve motor hünerlerinin, toplumsal ve duygusal gelişiminin desteklenmesi açısından epeyce gerekli olduğu kaydedildi.
Açıklamada, “Bu periyotta çocuğun yaşına ve gelişimine uygun olarak anne babaların çocuklarıyla sevgi ve bağlılığı güçlendirecek oyunlar oynaması, onlara masal anlatması, kitap okuması, müzik, ninni söylemesi çocuğun zekasını, hayal gücünü, bağlantısını ve yaratıcılığını geliştirir.” bilgisi verildi.
Bilimsel olarak 3 yaş altındaki çocukların teknolojiden ve internetten kendi başlarına bir şey öğrenmelerinin mümkün olmadığı kaydedilen açıklamada, şu sözlere yer verildi:
“Bebeklik ve erken çocukluk devrinde, ebeveynlerinin açıklamaları olmadan ekran aracılığıyla verilen bilginin öğrenilmesi mümkün değildir. Çocuğun ekran karşısında yalnız başına bırakılması sonucunda çocukta gelişimsel gerilikler ortaya çıktığı bilimsel olarak ispatlanmıştır.”
– “4-6 yaş ortası devirde teknoloji kullanımı ebeveyn eşliğinde olmalı”
Toplum temelli çalışmalarda, 0-6 yaş aralığına tekabül eden bebeklik ve erken çocukluk devrinde, uzun müddet televizyondan, tabletten ve telefondan içerik seyretmenin çocukta lisan, bilişsel, toplumsal ve duygusal gelişim alanlarında gecikmelere yol açtığı görüldüğü bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bu gelişimsel problemler da ileri çocukluk periyodunda, zihinsel esneklik, empati ve dürtü denetimi işlevlerinin olumsuz gelişmesinde risk faktörleridir. Öte yandan 4-6 yaş ortası periyotta teknoloji kullanımının kesinlikle ebeveyn eşliğinde olması ve günde en fazla 20-30 dakika ile hudutlu olması gerekmektedir.”
Açıklamada, bilhassa okul çağındaki çocukların ve gençlerin sorunlu bilişim teknolojileri kullanımının toplumsal münasebetlerin olumsuz istikamette etkilenmesine, aile bağlarının zayıflamasına, akademik muvaffakiyetin yahut iş muvaffakiyetinin düşmesine neden olabildiği aktarıldı.
Bununla birlikte teknolojiye süratli ve rahat erişim imkanının kumar bağımlılığının gelişme riskini de artırdığı belirtilerek, şöyle devam edildi:
“Öte yandan teknolojinin ve internetin eğitim ve bilgi sağlama gayeleriyle kullanılmasının çok ve ziyanlı kullanımı azaltabileceği saptanmıştır. Anne babaların çocuklarıyla birlikte toplumsal ortamlarda kaliteli vakit geçirmesi, çocukların ve gençlerin yetenek ve hünerlerinin sportif ve sanatsal faaliyetlerle desteklenmesi onların çok istikametli gelişimleri açısından yararlı olacaktır.”
Açıklamada, bunların yanı sıra anne babaların ve hatta toplumun tamamının bilişim teknolojilerini şuurlu, inançlı ve faal kullanmasının sağlanması için 0-3 yaş ortası çocukların katiyetle ekranla tanıştırılmaması, 4-6 yaş ortası çocuklarını teknolojiyle tanıştırmayı isteyen anne babaların, kendilerinin çocuklarına eşlik etmesi şartıyla ve çocuğun yaşına ve gelişimine uygun bir içerikle ve günde en fazla 20-30 dakikayı geçmeyecek müddette çocuklarına teknolojiyi kullandırması tavsiyelerine yer verildi.
Açıklamada, Sıhhat Bakanlığının ebeveynlere yönelik hazırladığı “Teknoloji Bağımlılığı Ebeveyn Rehberi 2023” evrakına Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü web sitesindeki “Yayınlar” kısmından “Kitapçıklar” seçilerek ulaşılabileceği de aktarıldı.
Türkiye’de bağımlılıklarla çaba çalışmaları kapsamında “2019-2023 Davranışsal Bağımlılıklar ile Uğraş Ulusal Strateji Evrakı ve Eylem Planı”nın Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda, paydaş bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar işbirliğinde yürütüldüğü belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Strateji Evrakı ve Aksiyon Planı’nın son maksadı toplumu teknoloji, internet ve kumar alanlarında davranışsal bağımlılık gelişmesinden korumaktır. Belirlenen sonuncu emele ulaşılması için topluma yönelik çalışmalar yapılmıştır.”
Strateji Dokümanı ve Hareket Planı çerçevesinde “Davranışsal Bağımlılıkla Gayret Programı”nın uygulamaya koyulduğu bildirilen açıklamada, şu tabirlere yer verildi:
“Program kapsamında Sağlıklı Hayat Merkezlerinde yer alan Psikososyal Dayanak Ünitesinde vazife yapan işçi tarafından, bilişim teknolojileri ve internetin şuurlu, inançlı ve aktif kullanımı konusunda topluma yönelik gözetici ve önleyici farkındalık faaliyetleri gerçekleştirilmekte, çok ve ziyanlı kullanımına yönelik danışmanlık hizmeti sunulmaktadır. Danışmanlık hizmeti almak isteyen şahıslar Sağlıklı Hayat Merkezlerine başvurarak husus hakkında bilgi alabilir.”