Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz TRT Haber Kanal Koordinatörü Mücahid Eker’in sorularını yanıtladı.
TRT Haber Kanal Koordinatörü Mücahid Eker’in “Büyüme sayıları açıklandı, ikinci çeyrekte Türkiye iktisadı 2,5 puan büyüme kaydetti, nasıl değerlendirmeliyiz neye işaret ediyor bu sayılar sorusu üzerine Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz şu açıklamalarda bulundu:
2’nci çeyreği açıkladı, bunu açıklarken 1 çeyreği ve 2023 yılı büyüme datalarını de revize etti. En son kendisine gelen datalarla dünyada da bu yapılan uygulamadır. İstatistik kurumları son bilgilerle belirli revizyonlar yapabiliyorlar. Öncelikle 2023 yılında biliyorsunuz 4.5’tu bizim büyümemiz. TÜİK son yaptığı revizyonlarla bunu 5.1 olarak tespit etti ve açıkladı.
Yani bazımız büyümüş oldu büyüme bazımız onun bu yıla tesiri biraz olumsuz tarafta. Elbette kimi büyüyünce onun üstüne bir büyüme oranı gerçekleştirmeniz gerekiyor. Bunun da bir ölçü tesiriyle birinci çeyrek büyümemizi de revize etti. 5.7’den 5.3’e çekmiş oldu ikinci çeyrek 2,5 büyüme birinci 6 ay dikkate aldığınızda ortalamayı dikkate aldığınızda ise 3.8 bir büyüme kaydettik.
Burada sevindirici olan şu istikrarlı bir büyüme yapısı var. Tam da orta vadeli programda öngördüğümüz formda. Tüketimin iç talebim hissesi gerilerken dış talebin net ihracatın hissesinin yarıdan fazlasının dış talep kaynaklı net ihracat kaynaklı olduğunu görüyoruz. Bu sahiden sevindirici ve bizim de öngörülerimizle uyumlu.
Büyümeyi yorumlarken dünyadaki durumu Bölgemizdeki durumu da kesinlikle dikkate almamız lazım. Büyüme oranlarımız tarihi ortalamaların bir ölçü altında. Niçin bu türlü 2 temel sorunumuz var. Bir taraftan Natürel enflasyonu düşürmek için sıkı bir siyaset izliyoruz, sıkı para siyaseti disiplinli maliye siyaseti bunun elbet tesirleri var.
Öteki taraftan dünya talebi dünya büyümesi de âlâ değil Maalesef dünya büyümesine baktığınızda bilhassa temel pazarımız olan Avrupa’ya baktığınızda maalesef büyüme oranları çok düşük. 2023 yılında yalnızca 0,5 oranında büyüyebilmiş Avrupa yüzde biri bile olmamış.
2024’te 0.9 büyüme bekleniyor Avrupa’da. Dünya büyümesine baktığınızda %3’ler civarında dolaşıyor. İşte dünyanın da tarihi ortalamaların altında büyüdüğü bir devirdeyiz. Buna ek olarak bölgemizde jeopolitik gelişmeler tansiyonlar maalesef son bir yılda artmış durumda kuzeyimizde malum Ukrayna, Rusya çatışması ağır bir biçimde devam ediyor. Güneyimizde de hepimizin içini yakan görünümleri Gazze’de görüyoruz ve bölgesel yansımalarını da görüyoruz. Bütün bu ortam içinde bir de geçen yıl tarihimizin en büyük sarsıntı afetini yaşadık. 11 vilayetimizi 14 milyon nüfusumuzu etkileyen bir zelzele bu.
Zelzeleye karşın bu sarsıntının tesirlerini de büyüme açısından süratli bir formda açtığımızı ortaya koyuyor. Bu sayılar bilhassa 2023 sayısındaki revizyon süratli bir formda ekonomimizin sarsıntı sürecinden toparlandığını gösteriyor. Ancak bu şu manaya gelmiyor sarsıntı harcamalarımızın bittiği manasına da gelmiyor. Bir taraftan da sarsıntıyla ilgili rehabilitasyon çalışmalarımız hızlı bir biçimde alanda devam ediyor. Büyük bir yatırımla o kentlerimizi zelzeleden ziyan gören kentlerimizi bir an evvel eskisinden de daha düzgün bir muhafaza getirmeye çalışıyoruz.
Dünyanın koşullarının Olumsuz olduğu, bölgede jeopolitik tansiyonların olduğu ve tarihimizin en büyük afetini yaşadığımız bir ortamda fiyat istikrarını sağlamaya dönük siyasetleri izlediğimiz bir ortamda büyümemizi devam ettirmemiz son derece değerli. Bunu da kararlılıkla sürdüreceğiz.
Orta Vadeli Program güncellenecek mi?
Eker’in “2’nci çeyrekte gerçekleşen büyüme, orta vadeli programdaki büyüme beklentilerini ve büyüme iddialarına ait bir güncellemeyi gerektirecek mi? Orta vadeli programının güncellenmesi malum gündemde zati güncellenecek OVP’yi ne vakit açıklayacaksınız? Takvim aşikâr mi?” sorusuna Yılmaz şu karşılığı verdi:
“Uzun bir müddettir çalışıyoruz güncellenmiş OVP ile ilgili. Bir taraftan teknik çalışmalar yürütüyor kurumlarımız, Strateji Bütçe Başkanlığımız Cumhurbaşkanımıza bağlı biliyorsunuz ağır bir biçimde bu mevzuları çalışıyor. Hazine Maliye Bakanlığımız yeniden ağır bir formda mesai sarf etti. Öteki ilgili tüm bakanlıklarımız çalıştılar lakin teknik çalışmalarla da yetinmedik. İlgili tüm kısımlarla iştirakçi bir anlayışla istişare sürecini de yeniden yürüttük.
Geçen yıl yaptığımız üzere bu yılda çalışan kısımlarla, sendikalarla, patron kısımlarla, esnafla, tarım kesiti ile bütün kesitlerle ben şahsen toplantılar yaptım. Sayın bakanlarımız her biri kendi alanında bu istişareleri yaptılar ve bu yeni OVP’yi hem teknik çalışmaların hem de istişarelerin sonucuna nazaran yenilemiş olacağız. Burada temel çerçevemiz değişmiyor. Ana çerçevemiz aşikâr, enflasyonu düşürmek. Sarsıntının yaralarını sarmak bunları yaparken büyümemizi istihdamımızı korumak.
Bir taraftan da kalıcı toplumsal refahı arttırmak, vatandaşımıza insanımıza bütün bu uğraşlarımızın sonuçlarını yansıtma. Bu çerçeve içinde üç temel güncelleme kelam konusu.
Birincisi makro ekonomik bedeller, büyümeden tutun ulusal gelire, ihracattan turizme, makro sayılarımızı güncellemiş olacağız. Enflasyon sayıları tekrar bunun içinde. Öteki taraftan Orta Vadeli Program tıpkı vakitte bütçenin temelini oluşturur. Meclisimize hükümetimizin göndereceği bütçe teklifinin temel çerçevesinde Orta Vadeli Program şekillendirir. Temel büyüklükler hasebiyle burada tabir edilmiş ve toplumla paylaşılmış olacak.
Bütçe büyüklüklerimiz bütçe açığımızın ne olacağı harcamalarımız, gelirlerimiz bütün bu sayılar Orta Vadeli Programımıza yer alacak.
“5 Eylül’de aktüel Orta Vadeli Programımızı paylaşacağız”
Takvim olarak da şunu tabir edebilirim önümüzdeki perşembe günü sabah saatlerinde bir planlama yapmış durumdayız. Olağan Sayın Cumhurbaşkanımızın bunu imzalaması ve Resmi Gazete’de yayınlanması gerekiyor. Bu süreci de takip ederek planımız perşembe günü 5 Eylül’de yeni Orta Vadeli Programımızı toplumumuzla, kamuoyuyla paylaşmak.”